PHÒNG NGỪA UNG THƯ

Theo WHO có ít nhất một phần ba trường hợp ung thư có thể ngăn ngừa được!

Thuốc lá

·        Thuốc lá là yếu tố nguy cơ lớn nhất gấy tử vong do ung thư trên toàn thế giới. Gây ra khoảng 22% các ca tử vong do ung thư mỗi năm. Năm 2004, có 1,6 triệu trong  7,4 triệu người chết là do sử dụng thuốc lá.

·        Hút thuốc lá gây ra nhiều loại ung thư, bao gồm: ung thư phổi, thực quản, thanh quản, miệng, họng, thận, bàng quang, tuyến tụy, dạ dày và cổ tử cung. 

·        Khoảng 70% gánh nặng ung thư phổi có thể là do hút thuốc lá gây ra. Khói thuốc (còn được gọi là môi trường khói thuốc lá) đã được chứng minh là gây ra bệnh ung thư phổi ở người lớn không hút thuốc. Không khói thuốc lá (còn gọi là uống thuốc lá, nhai thuốc lá hoặc hít) gây ra bệnh ung thư miệng, thực quản và tuyến tụy.

Không hoạt động thể chất, các yếu tố chế độ ăn uống, béo phì và thừa cân

·        Thay đổi chế độ ăn uống là một phương pháp quan trọng để kiểm soát bệnh ung thư. 

§  Có mối liên hệ giữa thừa cân và béo phì với nhiều loại ung thư như: thực quản, ruột già (đại trực tràng), nội mạc tử cung, ung thư vú và thận.

§  Chế độ ăn nhiều trái cây và rau quả có thể có một tác dụng bảo vệ chống lại nhiều bệnh ung thư. 

§  Ngược lại,  tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ và chất bảo quản có thể liên quan với tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng. 

§  Ngoài ra, thói quen ăn uống lành mạnh ngăn chặn sự phát triển của bệnh ung thư liên quan đến chế độ ăn uống cũng sẽ làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

·        Hoạt động thể chất thường xuyên và duy trì một trọng lượng cơ thể khỏe mạnh, cùng với một chế độ ăn uống lành mạnh, sẽ làm giảm đáng kể nguy cơ ung thư. 

Uống rượu

·        Uống rượu là một yếu tố nguy cơ đối với các loại ung thư: ung thư khoang miệng, họng, thanh quản, thực quản, ruột già, gan và vú. 

·        Nguy cơ ung thư tăng với số lượng tiêu thụ rượu. 

Nhiễm trùng

·        Tác nhân truyền nhiễm chịu trách nhiệm cho gần 22% các ca tử vong do ung thư ở các nước đang phát triển và 6% ở các nước công nghiệp hóa.

·         Virus viêm gan B và C là nguyên nhân gây ung thư gan,

§  Nhiễm vi rút u nhú ở người gây ra ung thư cổ tử cung,

§  Vi khuẩn Helicobacter pylori làm tăng nguy cơ ung thư dạ dày. 

§  Ở một số nước nhiễm ký sinh trùng sán máng làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang và ở các nước khác, sán lá gan làm tăng nguy cơ ung thư đường mật của các ống dẫn mật. 

·        Các biện pháp phòng ngừa bao gồm tiêm phòng và phòng chống nhiễm trùng (chích ngừa viêm gan B)

Ô nhiễm môi trường

·        Ô nhiễm môi trường nước, không khí và đất với hóa chất gây ung thư chiếm 1-4% trường hợp. 

·        Tiếp xúc với hóa chất gây ung thư trong môi trường có thể xảy ra thông qua nước uống, ô nhiễm không khí trong nhà và môi trường xung quanh. 

·        Tiếp xúc với chất gây ung thư qua nhiễm bẩn thực phẩm do hóa chất, chẳng hạn như AFL atoxins hoặc dioxin. 

·        Ô nhiễm không khí trong nhà từ các đám cháy than tăng gấp đôi nguy cơ ung thư phổi, đặc biệt là trong số các phụ nữ không hút thuốc.

·         Trên thế giới, ô nhiễm không khí trong nhà từ các đám cháy than trong nước là chịu trách nhiệm cho khoảng 1,5% của tất cả các ca tử vong do ung thư phổi. Than sử dụng trong các hộ gia đình là đặc biệt phổ biến rộng rãi ở châu Á.

Nghề Nghiệp chất gây ung thư

·        Hơn 40 tác nhân, các hỗn hợp và các chất tiếp xúc trong môi trường làm việc là chất gây ung thư ở người và được gọi là chất gây ung thư nghề nghiệp . 

·        Cácchất này liên quan đến một số bệnh ung thư: ung thư phổi, bàng quang, thanh quản và da, bệnh bạch cầu và mũi họng. 

·        U trung biểu mô (ung thư của lớp ngoài của khoang phổi hoặc ngực) là một mức độ lớn gây ra do tiếp xúc liên quan đến công việc với amiăng.

·        Ung thư nghề nghiệp đã được tập trung trong các nhóm cụ thể của dân số lao động, mà nguy cơ phát triển một hình thức đặc biệt của bệnh ung thư có thể cao hơn nhiều hơn so với dân số nói chung. Khoảng 20-30% nam giới và 5-20% dân số trong độ tuổi lao động nữ (những người từ 15-64 tuổi) có thể đã tiếp xúc với chất gây ung thư phổi trong cuộc sống của họ làm việc, chiếm khoảng 10% ung thư phổi trên toàn thế giới. Khoảng 2% các trường hợp ung thư bạch cầu trên toàn thế giới là do tiếp xúc nghề nghiệp.

Bức xạ

·        Bức xạ ion hóa gây ung thư cho con người. Bức xạ ion hóa có thể gây ra bệnh bạch cầu và một số u đặc.

·        Tiếp xúc với radon khí từ vật liệu đất và xây dựng được ước tính gây ra từ 3% và 14% của tất cả các ung thư phổi, nguyên nhân thứ hai của bệnh ung thư phổi sau khi hút thuốc lá. Nồng độ khí Radon trong nhà có thể được giảm bằng cách cải thiện các tầng thông thoáng. 

·        Bức xạ ion hóa còn là một công cụ cần thiết cho chẩn đoán và điều trị bệnh. 

·        Bứcxạ tia cực tím (UV), đặc biệt là bức xạ mặt trời, là chất gây ung thư cho con người, gây ra tất cả các loại ung thư da, chẳng hạn như ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) và mêlanôm (nốt ruồi) ác tính. 

·        Biện pháp phòng ngừa hiệu quả là tránh tiếp xúc quá nhiều với bức xạ cực tím, sử dụng quần áo chống nắng và bảo vệ. 

TẦM SOÁT VÀ PHÁT HIỆN SỚM UNG THƯ

"Ung thư trị sớm dễ lành bệnh"

Phát hiện sớm và tầm soát bệnh ung thư

Phát hiện sớm ung thư

•  Phát hiện sớm ung thư làm tăng cơ hội điều trị thành công bệnh ung thư. 
•  Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo có thể có của bệnh ung thư và giúp chẩn đoán sớm.
•   Một số dấu hiệu sớm của ung thư bao gồm:

1.     Các khối u sờ thấy trên cơ thể

2.     Vết loét ở miệng hoặc bất kỳ trong cơ thể không chữa lành,

3.     Chảy máu bất thường (ho ra máu, xuất huyết âm đạo bất thường, đi cầu ra máu, …)

4.     Đầy bụng, khó tiêu dai dẳng

5.     Khàn giọng kéo dài. 

Giúp chẩn đoán sớm một số ung thư: vú, cổ tử cung, miệng, đại tràng, thanh quản và trực tràng, da,...

Tầm soát bệnh ung thư

Tầm soát đề cập đến việc sử dụng các xét nghiệm đơn giản trên một dân số khỏe mạnh để xác định cá nhân có bệnh, nhưng chưa có triệu chứng. 

Ví dụ:

_ Tầm soát ung thư vú bằng cách chụp nhũ ảnh .

_ Tầm soát ung thư cổ tử cung bằng cách sử dụng phương pháp phết tế bào âm đạo (xét nghiệm Pap).

Ung Thư là gì?

Ung thư là gì?

Ung thư (bướu ác tính hay K) là từ dùng để chỉ những bệnh mà những tế bào bất thường phân chia không kiểm soát được và có khả năng xâm lấn vào mô khác. Những tế bào ung thư có thể lan đến những phần khác của cơ thể qua hệ thống máu hoặc bạch huyết (lymphô).

Ung thư không phải một bệnh mà là nhiều bệnh. Có hơn 1000 loại ung thư khác nhau. Hầu hết các loại ung thư được gọi tên theo cơ quan hay loại tế bào mà nó xuất thân.

Ví dụ: ung thư xuất phát từ đại tràng, gọi là ung thư đại tràng;

ung thư từ tế bào đáy của da, gọi là ung thư biểu mô tế bào đáy.

Phân loại ung thư theo những nhóm chính như sau:

v  Ung thư biểu mô (carcinôm): ung thư xuất phát từ da hay mô lót mặt trong cơ quan.

v  Ung thư trung mô (sarcôm): ung thư xuất phát từ mô xương, sụn, mở, cơ, mạch máu hay mô nâng đở hoặc mô liên kết khác.

v  Ung thư máu: ung thư xuất phát từ mô tạo máu như tủy xương và tạo ra một số lượng lớn tế bào máu bất thường và đưa vào trong máu.

v  Ung thư hạch (lymphôm) và u tủy: ung thư xuất phát từ những tế bào của hệ thống miễn dịch.

v  Ung thư hệ thần kinh trung ương: ung thư xuất phát từ não hay tủy sống.

Nguồn gốc bệnh ung thư

      Tất cả các loại ung thư đều xuất phát từ tế bào. Tế bào là đơn vị sống cơ bản của cơ thể. Biết những gì xảy ra khi những tế bào bình thường trở thành tế bào ung thư giúp chúng ta hiểu rõ bệnh ung thư.

      Cơ thể chúng ta được tạo nên từ nhiều loại tế bào. Những tế bào này phân chia với sự kiểm soát để tạo ra nhiều tế bào hơn khi chúng cần thiết cho việc duy trì sức khỏe của cơ thể. Khi những tế bào trở nên già hoặc bị tổn thương, chúng chết hoặc được thay thế bằng những tế bào mới.

      Tuy nhiên, đôi khi trình tự của quá trình này bị sai lệch. Vật chất di truyền (DNA) của tế bào có thể bị tổn thương hoặc thay đổi, tạo ra đột biến. Sự đột biến này ảnh hưởng lên sự phát triển và phân chia của tế bào bình thường. Khi điều này xảy ra, những tế bào bị tổn thương không chết và những tế bào mới được tạo ra khi cơ thể không cần chúng. Những tế bào dư do việc tạo ra như thế này có thể hình thành một khối mô gọi là bướu.

      Không phải tất cả bướu điều là ung thư, bướu có thể lành tính hoặc ác tính.

      Bướu lành không phải ung thư. Bướu có thể được cắt bỏ và trong hầu hết các trường hợp, bướu không tái phát trở lại. Tế bào của bướu lành không lan tràn đến những phần khác của cơ thể.

      Bướu ác là ung thư. Tế bào bướu có thể xâm lấn vào mô lân cận và lan tràn đến những phần khác của cơ thể. Sự lan tràn từ phần này đến phần khác của cơ thể được gọi là sự di căn.

      Một số loại ung thư không hình thành bướu. Ví dụ ung thư máu là loại ung thư của tủy xương và máu.